Nieuws uit Nicaragua

Viel er iets te vieren bij 40 jaar Sandinistische revolutie?

Op 19 juli was het precies 40 jaar geleden dat de guerrillastrijders van het FSLN samen met de bevolking de dictatuur van de Somoza-familie omver wierp. Dat was ook bijna op de kop af een jaar en drie maanden na het begin van de protesten tegen de nieuwe dictatuur, nu van Daniel Ortega en zijn vrouw Rosario Murillo. Ortega greep het moment aan voor een lange speech en hij verklaarde zijn termijn uit te dienen.

Sinds april 2018 eist het grootste deel van de bevolking dat Ortega opstapt. Zijn langzaam gegroeide dictatuur geldt al vanaf 2007 en de mensen zijn hem zat. Maar opnieuw ontnam Ortega alle hoop aan de oppositie. Hij blijkt allerminst inschikkelijk, ondanks de toenemende druk vanuit het buitenland. De Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) zet in op sancties om democratisering van Nicaragua te bespoedigen. De enige handreiking die Daniel Ortega deed was de toezegging dat de kieswet aangepast zal worden. Maar hij zal zijn termijn tot 2021 “gewoon” uitdienen, zo zei hij. Overigens lijkt de machtspositie van zijn vrouw, Rosario Murillo, versterkt binnen het FSLN. Een nieuwe familie-dictatuur lijkt zo in de maak. Temeer Daniel Ortega de oppositie uitdaagde een echte politieke partij op te richten. Vast staat dat op dit moment juist het FSLN de enige politieke organisatie is die in heel het land een vuist kan maken.

De oppositie, verenigd in de Blauw-witte nationale eenheid (UNAB), lijkt verdeeld over de aanpak. Het meeste gematigde deel, samengebracht in de Burgeralliantie, wil blijven proberen te onderhandelen. Zelfs als Ortega met de voeten aangeeft daaraan niet mee te doen. Op 31 juli kwam er geen regeringsdelegatie opdagen bij een dialoogsessie. Het radicaler deel van de UNAB, de sociale beweging,  gaat daarin niet (meer) mee en vraagt de Burgeralliantie beter naar heel het volk te luisteren.

De laatste maanden duiken er geregeld berichten op van nieuwe moorden op tegenstanders van de regering. Dat gebeurt niet meer tijdens demonstraties in de steden, maar meer in het geniep in de rurale gebieden. Een recente analyse van de Nicaraguaanse mensenrechtenorganisatie CENIDH laat zien dat het om politiek gemotiveerde moorden gaat. Daar lijken paramilitaire of para-politionele groepen -straffeloos- achter te zitten.

Al met al is er nog weinig verheugends te melden uit Nicaragua. Angst regeert het gewone leven van de Nicaraguanen. Ondanks de buitenlandse druk staat de repressie nog stevig overeind. Naar mate het langer duurt voor er een aanvaardbare oplossing voor het conflict komt, dreigt geweld het over te nemen van de nog steeds vreedzame aanpak van de demonstranten. Het zou, helaas, niet de eerste keer in Nicaragua zijn.

JanGeert van der Post

Bellingcat en Nicaragua

Zowel de mensenrechtenorganisatie van de Organisatie van Amerikaanse Staten (OAS) als die van de Verenigde Naties hebben zeer kritische rapporten gepubliceerd over de betrokkenheid van de overheid bij het onderdrukken van de demonstraties in de periode april-juni van vorig jaar. De regering van Daniel Ortega legde deze rapporten als vooringenomen en volstrekt foutief hooghartig naast zich neer.

In de tweede week van februari publiceerde Bellingcat een gedetailleerd rapport over de betrokkenheid van de politie en het leger bij het brute optreden van vooral de paramilitaire groepen. Bellincat is een onderzoeksgroep die op basis van openbare bronnen op het internet geweldssituaties onderzoekt. Ze zijn in Nederland onder andere bekend geworden door hun onderzoek naar de herkomst van de Buk-raket die vlucht MH17 neerhaalde boven Oost-Oekraïne. Ook hebben ze van zich laten horen bij de gifgasaanslag op de Russische oud-spion Skripal in Engeland.

Bellingcat heeft door beelden, ook van door Ortega beheerste internetkanalen als “El 19 Digital”, aan kunnen tonen dat de politie rechtstreeks betrokken is bij de gewelddadige repressie. Ook onderzocht de journalist-onderzoeker de type wapens die de paramilitairen gebruikte. Het bleek een heel arsenaal van oorlogswapens, dat alleen een leger tot zijn beschikking heeft. Juist omdat ze werken met openbaar, voor iedereen toegankelijk, materiaal is de bewijsvoering zo krachtig en niet te negeren.

Aan de publicatie zat een Nederlands tintje. De Steungroep Nicaragua, dia vanaf juni vorig jaar actief is, heeft vanuit Nederland in 2018 al contact gezocht met Bellingcat met vragen over de repressie in Nicaragua. Eerst gaf Bellincat aan daar niet op in te kunnen gaan, want ze hadden geen Spaanstalige onderzoeker in hun groep. Toch is dat enkele maanden geleden toch gelukt. Het allereerste onderzoek naar misstanden in Latijns-Amerika is dit verhaal over de paramilitairen van Ortega. Het verhaal is vanwege de Nederlandse link ook vanuit ons land op 12 februari via het internet gepubliceerd.

Kranten als El Nuevo Diario en La Prensa pikten het in Nicaragua onmiddellijk op en publiceerden een flink deel van de beelden die Bellingcat gebruikte.