In februari 2014 gaat Shortsighted Architecture, een collectief van drie studenten Bouwkunde van de Technische Universiteit (TU) Delft en een student Water Science and Management van de Universiteit Utrecht, aan de slag in El Rama, Nicaragua. Dit collectief gaat samen met studenten van de lokale universiteit, lokale ambachtslieden en ondernemers een blauwdruk ontwikkelen en een modelwoning bouwen voor ecologische en betaalbare sociale woningbouw van bamboe met een decentraal systeem voor wateropvang en natuurlijke zuivering.
Nicaragua behoort tot de landen met de slechtste woonomstandigheden van heel Midden- en Zuid Amerika. 78% van de mensen leeft in huizen van slechte kwaliteit of is dakloos (Inter-American Development Bank, 2012). Woningen in het land zijn overwegend gebouwd van vervuilende en geïmporteerde materialen zoals cementblokken en metalen daken. Deze manier van bouwen zorgt voor relatief dure woningen met een ongezond binnenklimaat. Door gebruik te maken van lokale middelen zorgen de studenten voor een betaalbaar en duurzaam alternatief dat geen belasting vormt voor de natuur. Zo zorgt de woning door een geïntegreerd systeem voor wateropvang en waterzuivering voor schoon drinkwater. Daarmee wordt men onafhankelijk van vervuild rivierwater of kostbare zoetwatertrucks.
Lokaal is er een grote rijkdom aan bamboe. Als bouwmateriaal heeft het daar echter de twijfelachtige status van ‘poor man’s lumber’. De studenten geven een herwaardering aan het materiaal door het als voornaamste bouwmateriaal te gebruiken voor een duurzame huis. De laatste jaren is bamboe wereldwijd aan een opmars bezig. Het is een sterk groeiende grondstof door unieke eigenschappen als de snelle hernieuwbaarheid, grote CO2-opname, het lichte gewicht en de grote draagkracht. Onderzoek van het CIFOR, een internationaal centrum voor bosbouwonderzoek, laat zien dat kleinschalige cultivatie van bamboe een belangrijke contributie kan leveren aan het inkomen van huishoudens op het platteland (CIFOR, 2013). Een groeiend aantal bamboeplantages vestigt zich in Nicaragua, zoals Michael Abadie, president van de Wereld Bamboo Organisatie, zegt: ‘Men wordt steeds bewuster van de potentie van deze hernieuwbare grondstof’ (BBC, 2013).
De belangrijkste pijlers van het project zijn capaciteitsopbouw en continuïteit. Om dit te waarborgen wordt er samen met de studenten van de Bluefields Indian and Carribean University (BICU) en lokale ambachtslieden ontworpen en gebouwd. De studenten van de BICU verdienen studiepunten door het volgen van de speciaal in El Rama voor dit project opgezette cursus Sustainable Building Technology. Daarnaast wordt samen met lokale timmerlieden en aannemers een businessmodel uitgewerkt voor het produceren van een geprefabriceerd element van bamboe. Deze manier van bouwen met bamboe verschaft hen een toegankelijke techniek die zij gemakkelijk in kunnen zetten. Ongeacht de vele regen die in El Rama valt, kan er hiermee toch gebouwd worden door prefabricatie op een overdekte plek.
Deze elementen, het business plan en best practices vormen de uiteindelijke blauwdruk, die toepasbaar is in een groot aantal landen met een (sub)tropisch klimaat en daarom de potentie heeft om de levenskwaliteit van tienduizenden mensen aanzienlijk te verbeteren. Na de ontwikkeling wordt deze blauwdruk en bouwmethode actief gedeeld met onder meer woningbouwcorporaties, non-gouvernementele organisaties, architecten en aannemers. Shortsighted Architecture zorgt na het project tevens voor een handleiding voor duurzame technieken en een businessplan, die voor geïnteresseerden beschikbaar zullen zijn via de website: www.shortsightedarchitecture.com
De ontwikkeling van de modelwoning wordt ondersteund door docenten en hoogleraren van de TU Delft en de Universiteit Utrecht, zoals ir. A.G.Vollebrecht: ‘een inspirerend project, het is prachtig om studenten te zien werken met lokale bewoners, op zoek naar manieren voor een meer veerkrachtige manier van leven. Een waar voorbeeld van jonge studenten die optreden als ‘agents of change’. Daarnaast scharen de BICU en de gemeente van El Rama zich achter de grote ambitie van het project. Ook de lokale urban planner Javier Balmaceda juicht de plannen toe: ‘Als je het kunt dromen, kun je het bouwen.’ Bovendien is er grote interesse vanuit de gemeente Maastricht om de stedenband met El Rama een nieuwe impuls te geven en zo bij te dragen aan de oplossing van het woningprobleem en de stimulering van de Ramanese economie.
De modelwoning zal dienen als een buurtcentrum en verblijfplaats voor de studenten, waar zij kunnen overnachten tijdens educatieve programma’s rondom duurzame bos- en landbouw. In het begin van het project zullen de studenten – naast het bouwen van de modelwoning – cursussen en workshops organiseren voor de Nicaraguaanse studenten over bouwmethoden en technieken. Tijdens “inloopuren” zullen zij informatie verstrekken over die methoden en technieken aan de plaatselijke bevolking. Eerst gebeurt dit vanuit een gebouw in het centrum van El Rama, dat beschikbaar is gesteld door de gemeente en dat gedurende het project langzaam zal worden omgebouwd tot een centrum voor de verdere bevordering van lokale kunst en cultuur. Later zullen de meeste activiteiten zicht verplaatsen naar de locatie van de modelwoning.
Het project is bijna klaar om van start te gaan, echter om alles uit te kunnen voeren moet nog een deel van de begroting gefinancierd worden. Daartoe hebben de studenten een crowdfunding actie gestart, steun hen en creëer samen met hen betaalbare, duurzame woningen in Nicaragua.
Deze studenten gaan ook naar Estelí. Ze willen, in ruil voor financiële ondersteuning van hun project, workshops geven aan de Delftse platformorganisaties én aan hun partners in Estelí. Dus bijvoorbeeld een workshop bouwen met wilgentenen voor de Delftse Natuurwacht en een workshop bouwen met bamboe voor de Ecokids in Estelí. Dat zou een leuke invulling zijn van de Ecokids-band!